Περιοδοντολογία

Η περιοδοντίτιδα είναι μια χρόνια, βακτηριακής πρόελευσης, νόσος, η οποία προσβάλλει τα δόντια και το οστό που στηρίζει τα δόντια στη γνάθο. Σε κατάσταση υγείας τα ούλα είναι "σφικτά" και έχουν ανοικτό ρόδινο χρώμα. Μεταξύ του δοντιού και των ούλων υπάρχει μία σχισμή, η λεγόμενη ουλοδοντική σχισμή, το βάθος της οποίας φυσιολογικά είναι το πολύ μέχρι τρία χιλιοστά. Το κυριότερο αίτιο εμφάνισης της περιοδοντικής νόσου είναι η οδοντική μικροβιακή πλάκα. Μπορεί να προσβάλλει ένα ή περισσότερα δόντια, τα οποία λόγω της φλεγμονής αποκτούν κινητικότητα που συνεχώς και αυξάνεται μέχρι να χαθεί όλο το περιβάλλον οστό.

Όταν υπάρχει περιοδοντική νόσος, τα ούλα αποκτούν έντονο κόκκινο χρώμα, διογκώνονται και αιμορραγούν εύκολα. Η κατάσταση αυτή όταν περιορίζεται μόνο στα ούλα λέγεται ουλίτιδα. Αν η ουλίτιδα αφεθεί χωρίς θεραπεία, τότε η φλεγμονή μπορεί να φτάσει στο οστού που στηρίζει το δόντι με αποτέλεσμα την καταστροφή του, την βάθυνση της ουλοδοντικής σχισμής, τη δημιουργία θυλάκου και την ανάπτυξη της περιοδοντίτιδας. Γενικότερα συμπτώματα που σχετίζονται με την περιοδοντίτιδα είναι:

• Αιμορραγία κατά το βούρτσισμα
• Κινητικότητα δοντιών
• Αποστήματα και εκροή πύου από τα ούλα και τα δόντια
• Μετακινήσεις δοντιών προκαλώντας συγκλεισιακά προβλήματα
• Κακοσμία στόματος

Η θεραπεία εξαρτάται από τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού και μπορεί να είναι μη χειρουργική ή χειρουργική.

Μη χειρουργική μέθοδος

Η θεραπεία περιλαμβάνει οδηγίες στοματικής υγιεινής, ριζική απόξεση τεσσάρων επισκέψεων (ένα ανά τεταρτημόριο), τοπική χρήση ή συστηματική χορήγηση αντιβιοτικών, καθώς και την τροποποίηση έξεων και συνηθειών του ασθενή. Για τη διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος κρίνεται σκόπιμη η επανάκληση του ασθενή στο ιατρείο (recall) σε χρονικό διάστημα των 3-6 μηνών κατά περίπτωση, με σκοπό τον έλεγχο της σταθερότητας του αποτελέσματος και της απομάκρυνσης της τυχόν νεοσχηματισμένης πλάκας και πέτρας.

Σε περιπτώσεις που η συντηρητική θεραπεία κρίνεται ανεπαρκής, απαιτείται η χειρουργική παρέμβαση. Οι πιο κοινές χειρουργικές προσεγγίσεις είναι: Οι αφαιρετικές τεχνικές για την εξάλειψη των θυλάκων και οι αναπλαστικές τεχνικές, που σκοπό έχουν τη δημιουργία νέων περιοδοντικών ιστών. Υπάρχουν όμως και άλλες περιπτώσεις εκτός της περιοδοντίτιδας, όπου η χειρουργική του περιοδοντίου κρίνεται αναγκαία. Τέτοιες περιπτώσεις είναι οι εξής:

• Επιμήκυνση κλινικής μύλης: η αποκατάσταση του δοντιού απαιτεί την ύπαρξη υγιούς οδοντικής ουσίας. Αυτό πολλές φορές δεν συναντάται λόγω της ύπαρξης υποουλικής τερηδόνας (για παράδειγμα κάτω από παλαιές προσθετικές εργασίες) και κατάγματος της μύλης του δοντιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις κρίνεται σκόπιμη η απομάκρυνση μέρους των ούλων ή και του οστού προκειμένου να αποκαλυφθεί ικανό τμήμα δοντιού, ώστε να είναι δυνατή η προσθετική αποκατάστασή του.

Διευθέτηση αισθητικών προβλημάτων: αισθητικά προβλήματα μπορούν να προκύψουν σε περιπτώσεις απομάκρυνσης των ούλων ή παρουσία περίσσειας ούλων και μικρών δυσαρμονικών δοντιών στο χαμόγελο (ουλικό χαμόγελο). Στην πρώτη περίπτωση τα δόντια αποκαλύπτονται και φαίνονται μεγαλύτερα και πολλές φορές εμφανίζουν ευαισθησία. Η θεραπεία αφορά την κάλυψη της ρίζας του δοντιού και τη δημιουργία ούλων λαμβάνοντας μόσχευμα από την υπερώα ή από κάποιο άλλο σημείο του στόματος. Στην περίπτωση ουλικού χαμόγελου τα δόντια είναι καλυμμένα με περίσσεια ούλων, με αποτέλεσμα να φαίνονται μικρότερα και να δημιουργείται αισθητικό πρόβλημα. Μετά την αφαίρεση τμήματος των ούλων, τα δόντια δείχνουν μεγαλύτερα.

Χειρουργική Στόματος

H χειρουργική στόματος περιλαμβάνει τη χειρουργική αντιμετώπιση των νόσων των δοντιών και των σκληρών και μαλακών ιστών. Η αφαίρεση των εγκλείστων δοντιών είναι μια από τις πιο συνηθισμένες χειρουργικές επεμβάσεις. Οι τρίτοι γομφίοι είναι τα δόντια που πιο συχνά παρουσιάζουν εγκλεισμό, χωρίς όμως να είναι και τα μόνα. Έγκλειστοι κυνόδοντες και οι προγόμφιοι μπόρει να υπάρχουν αλλά πιο σπάνια. Σήμερα οι τρίτοι γομφίοι πρέπει να αφαιρούνται σε περιπτώσεις:

• ερμητικής έμφραξης σε όλο το μήκος και εύρος του ριζικού σωλήνα
• έντονου τερηδονισμού
• περιστεφανίτιδας (φλεγμονής των ούλων σε περιπτώσεις ημιέγκλειστων δοντιών)
• περιακκρορριζικών αλλοιώσεων
• αποστημάτων
• για διευκόλυνση της επανορθωτικής οδοντιατρικής θεραπείας
• άμεση σχέση με νεόπλασμα
• κατάγματος του δοντιού
• ύπαρξης κύστεων και όγκων
• μετά την ενδοδοντική θεραπεία, ακρορριζικές αλλοιώσεις (κύστες) απαιτούν και εκτομή του ακρορριζικού τμήματος του δοντιού
• αφαίρεση καλοηθών όγκων, κυστικών αλλοιώσεων και μεταβολικών διαταραχών του οστού, οι οποίες μπορούν πιθανόν να προκαλέσουν πόνο ή φλεγμονή καθώς και παραμόρφωση του οστού.

Ένα μεγάλο κεφάλαιο της χειρουργική στόματος είναι και η προπροσθετική χειρουργική, η οποία περιλαμβάνει την αποκατάσταση του στόματος μετά την απώλεια των δοντιών και την απορρόφηση του οστού της γνάθου. Σκοπός της προπροσθετικής χειρουργικής είναι να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για την τοποθέτηση προσθετικής αποκατάστασης, η οποία θα αποκαταστήσει λειτουργικά και αισθητικά το στόμα. Τελευταία στα πλαίσια της προπροσθετικής έχει ενσωματωθεί και η εφαρμογή των εμφυτευμάτων με ή χωρίς την χρήση μοσχευμάτων.

Ένας σταθερά αυξανόμενος αριθμός ασθενών αποκαθίσταται προσθετικά με την βοήθεια των εμφυτευμάτων, καθώς η εξέλιξή τους σε ερευνητικό και κλινικό στάδιο ενισχύει την προβλεψιμότητα της εφαρμογής τους. Η απώλεια των δοντιών αποτελεί αναπηρία κατά την οποία ο ασθενής αδυνατεί να μασήσει αποτελεσματικά και να μιλήσει καθαρά, με αποτέλεσμα να «κλείνεται στον εαυτό του» και να μην μπορεί να πάρει μέρος σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Με την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων τέτοιου είδους προβλήματα εξαλείφονται, καθώς ο ασθενής αποκαθίσταται λειτουργικά και αισθητικά.

Ο γναθοχειρουργός καλείται να πάρει μέρος σε περίπλοκες επεμβάσεις, όπως περιπτώσεις ελλειμμάτων λόγω τραύματος ή αφαίρεση κύστεων-αλλοιώσεων, ή μετά από επεμβάσεις για αφαίρεση κακοήθων όγκων και γενικότερα σε περιπτώσεις όπου απαιτείται η χρήση μοσχευμάτων.